Ζουμάροντας Πολύ Κοντά Στα Πράγματα: Φλυαρία Και Fun-Facts Γύρω Από Κάμερες Και Μικροσκόπια

Το σημερινό TED talk είναι αρκετά ιδιαίτερο. Αν και δεν με συνεπήρε ο ομιλιτής, οι φωτογραφίες που δείχνει και τα σημεία που εξηγεί κάποια βασικά σχετικά πράγματα ήταν αρκετά. Ξεκινάει δείχνοντας μέλισσες και λουλούδια, κάνει ένα πέρασμα από τα άτομα, και καταλήγει στους κόκκους άμμου. Αφού εξηγήσει τί βλέπουμε, και πώς η κάθε περιοχή  του πλανήτη έχει διαφορετική σύσταση άμμου, περνάει στο πιο ενδιαφέρον σημείο. "Άμμος" από μικρομετεωρίτες που έχουν πέσει στη Γη, και άμμος από την επιφάνεια της Σελήνης. Πολύ όμορφα τα πράγματα που έχει να πει γι' αυτά.

Και φυσικά περιμένω τη μέρα που θα έχουμε και φωτογραφίες της άμμου του Άρη.

Με όλα αυτά, θυμήθηκα τον Ρίτσαρντ Φάινμαν, και το βιβλίο "The pleasure of finding things out" (κυκλοφορεί και μεταφρασμένο). Στο κεφάλαιο 5, γράφει τα εξής (στα 1959):

Εμείς οι φυσικοί κοιτάζουμε συχνά προς τη μεριά της βιολογίας και ρωτάμε: "Ξέρετε γιατί κάνετε τόσο μικρή πρόοδο;" (Ουσιαστικά, δεν ξέρω κανένα άλλο πεδίο που να σημειώνει μεγαλύτερη πρόοδο από τη βιολογία σήμερα) "Θα πρέπει να χρησιμοποιείτε περισσότερα μαθηματικά, όπως κάνουμε εμείς." Θα μπορούσαν να μας απαντήσουν, αλλά είναι ευγενείς. Έτσι ανέλαβα να απαντήσω εγώ για αυτούς: "Αυτό που θα μπορούσατε να κάνετε εσείς για εμάς ώστε να έχουμε μεγαλύτερους ρυθμούς προόδου είναι να βελτιώσετε το ηλεκτρονικό μικροσκόπιο κατά 100 φορές."

Ποιά είναι τα πλέον κυρίαρχα και θεμελιώδη προβλήματα της βιολογίας σήμερα; Ζητήματα όπως: ποιά είναι η αληλουχία των βάσεων στο DNA; Tι συμβαίνει όταν έχουμε μετάλλαξη; Πώς συνδέεται η αλληλουχία των βάσεων στο DNA με την αλληλουχία των αμιξοξέων στην πρωτεΐνη; Ποιά είναι η δομή του RNA; Είναι απλής ή διπλής αλυσίδας και πώς σχετίζεται με την αλληλουχία των βάσεών του με αυτή στο DNA; Πώς είναι οργανωμένα τα μικροσώμάτα; Πώς επιτελείται η σύνθεση των πρωτεϊνών; Πού καταλήγει το RNA; Πού οι πρωτεΐνες; Πού τα αμινοξέα; Που βρίσκεται η χλωροφύλλη κατά τη φωτοσύνθεση; Πώς διατάσσεται; Πού εμπλέκονται τα καροτενοειδή; Πώς μετατρέπεται η ηλιακή ενέργεια σε χημική;

Είναι πολύ εύκολο να απαντήσει κανείς σε αρκετά απο αυτά τα ερωτήματα. Απλώς προβαίνεις σε εξέταση! Θα δεις την αλληλουχία βάσεων στην αλυσίδα, θα δεις τη δομή του μικροσώματος. Δυστυχώς, η κλίμακα του σημερινού μικροσκοπίου είναι τρόπον τινά χονδροειδής. Φτιάξτε το μικροσκόπιο 100 φορές ισχυρότερο και αρκετά από τα προβλήματα της βιολογίας θα γίνουν πολύ ευκολότερα. Σίγουρα υπερβάλλω, αλλά οι βιολόγοι θα σας είναι πολύ ευγνώμονες -και, αντί της ασκούμενης κριτικής για τα μαθηματικά, θα προτιμούσαν αυτή τη βελτίωση.

Βεβαίως με μια πρόχειρη ματιά, τα μισά τουλάχιστον από τα βιολογικά ερωτήματα που αναφέρει απαντήθηκαν τα τελευταία 50 χρόνια. Όμως τα μικροσκόπια που περιγράφει ακόμα δεν τα έχουμε, και ας βιαστούμε παρακαλώ. Ένα ακόμα σχόλιο είναι πως άλλη κλίμακα είδαμε στο TED talk (μικρόμετρα), και για άλλη μιλάει ο Φάινμαν (νανόμετρα). Αλλά και τα δύο εντάσσονται στην ευρύτερη κατηγορία "μα κοίτα πόσα πράγματα μπορούν να κάνουν τα τεχνολογικά μαραφέτια που κατασκευάζουμε -μόλις κατανοήσουμε λίγο καλύτερα τους νόμους της φύσης- για να μας βοηθήσουν να δούμε τον κόσμο μας καλύτερα!"

Κανονικά θα έκλεινα τώρα, όμως μετά τον παρά λίγο επίλογο μου φάνηκε ταιριαστό να αναφέρω και το καταπληκτικό περσινό επίτευγμα, μια βιντεοκάμερα που πιάνει σε slow-motion την κίνηση του φωτός (του φωτός!! 1 τρισεκατομμύριο fps!!). Στο βιντεάκι εδώ οι ερευνητές εξηγούν τον τρόπο λειτουργίας, και βλέπουμε το απόσπασμα με το φωτιζόμενο μήλο που είχε κυκλοφορήσει και παλιότερα.