Ο φίλος του blog Λευτέρης, έστειλε απόσπασμα από αυτό το τηλεπαιχνίδι, του οποίου την ύπαρξη αγνοούσα παντελώς. Βεβαίως έσπευσα να καλύψω το κενό, γιατί η εκπομπή είναι φανταστική. Όπως βλέπουμε στο επεισόδιο παρακάτω, για δώρα στους νικητές του παιχνιδιού δίνονται walkman και βίντεο! Στην επιλογή των ερωτήσεων μας βοηθάει ο ηλεκτρονικός υπολογιστής! Όλα είναι υπερσύγχονα και επιστημονικά και child-friendly με νοσταλγικά κωμικό τρόπο, δες να καταλάβεις.
Παρουσιαστής ήταν ο Αντώνης Καφετζόπουλος των '80s, ο Αργύρης Παυλίδης, του οποίου τη φωνή ξέρουν πολύ καλά όσοι έχουν δει κινούμενα σχέδια που μεταγλωτίστηκαν τη δεκαετία του 1980 και συνεχίστηκαν να προβάλλονται και τη δεκαετία του '90 (αναλυτική λίστα εδώ).
Πέρα από το κόνσεπτ της εκπομπής, στο βίντεο υπάρχουν και αστείες σκηνές όπως στο 10:00. Όπου η κοπέλα έχει μόλις δώσει λάθος απάντηση. ο Παυλίδης αναφέρει fun facts γύρω απ' το θέμα της ερώτησης, αλλά η άλλη δεν έχει καμία διάθεση, το ύφος είναι ξεκάθαρα eyeroll και "τι μου λες τώρα εσύ, εγώ μόλις έχασα".
Κατά τα άλλα, ψάχνοντας κανείς λίγο ανακαλύπτει ενδιαφέρουσες πληροφορίες και συμπτώσεις γύρω από το backstage της εκπομπής.
Σύμφωνα με τον επιστημονικό σύμβουλο και συγγραφέα των κειμένων της εκπομπής, κ. Διονύση Σιμόπουλο, Διευθυντή του Πλανηταρίου του Ιδρύματος Ευγενίδου, στο retromaniax.gr:
"Η εκπομπή «Κόκκινοι Γίγαντες-Άσπροι Νάνοι» ήταν μια εκπομπή για την εκλαϊκευση της επιστήμης, η οποία προβάλλονταν από την ΕΡΤ επί 4 χρόνια (195 συνολικά επεισόδια). Πρώτα απ’ όλα να εξηγήσω ότι η εκπομπή είχε μεν την μορφή «τηλεπαιχνιδιού» αλλά δεν ήταν τηλεπαιχνίδι! [...] Το τηλεπαιχνίδι ήταν απλώς ένα «τέχνασμα» για να παρασύρει τον νεαρό τηλεθεατή να παρακολουθήσει μια ψυχαγωγική εκπομπή ενώ συγχρόνως στην όλη διαδικασία παρεισέφρυε και η επιμόρφωση, που υπήρχε χωρίς να το «φωνάζει».
Η κύρια ιδέα της εκπομπής ήταν η όσο το δυνατόν πλατύτερη διάχυση της επιστήμης με έναν απλό (αλλά όχι απλοϊκό) τρόπο σε έφηβους νέους και νέες Γυμνασίου-Λυκείου.
Στόχος της εκπομπής ήταν να «υποχρεώσουμε» τα παιδιά να παρακολουθήσουν ένα ντοκιμαντέρ ευχάριστα και χωρίς να το αντιμετωπίζουν σαν «μάθημα». Είχαμε, επίσης, παρατηρήσει ότι στα παιδιά άρεσε να παρακολουθούν τις διαφημίσεις που είχαν έναν «γρήγορο» ρυθμό μοντάζ της εικόνας. Αυτό μας οδήγησε στο να «σπάσουμε» το ντοκιμαντέρ σε επί μέρους σύντομα φιλμάκια μέχρι 60 δευτερόλεπτα το καθένα που θα είχαν ένα γρήγορο «διαφημιστικού-τύπου» μοντάζ.
Ο υπολογιστής ήταν πολύ προχωρημένος για την εποχή εκείνη. Επρόκειτο για έναν Texas Instrument TI-99/4 τον οποίο, δύο χρόνια πριν από την εκπομπή, τον είχα αγοράσει στην Αμερική έναντι $1.100. Όταν τελικά τον χρησιμοποιήσαμε στην εκπομπή ως «συμπαρουσιαστή», στην Ελλάδα κόστιζε 40.000 δραχμές αν και αργότερα η τιμή του «έπεσε» στις 25.000 δραχμές. Αντιπρόσωπος στην Ελλάδα ήταν ο Θανάσης Πουλιάδης στα πρώτα του γραφεία (δύο δωματίων) στην οδό Κουμπάρη 5. Στον προθάλαμο ήταν στημένοι 2-3 υπολογιστές που προγραμματίζονταν σε γλώσσα BASIC, από διαφόρους νεαρούς κυρίως, μεταξύ των οποίων και έναν νεαρό μαθητή της πρώτης Λυκείου στο Κολλέγιο Αθηνών ονόματι Διομήδη Σπινέλλη, σημερινό καθηγητή Πληροφορικής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (που χρημάτισε επίσης για ένα φεγγάρι και Γενικός Γραμματέας Πληροφοριακών Συστημάτων του Υπουργείου Οικονομικών). Ο Διομήδης, ο οποίος ήταν τότε 16 ετών, προγραμμάτισε τον ΤΙ όχι μόνο για την φωνή του (πραγματική σύνθεση φωνής με βάση τα phonetics της Αγγλικής γλώσσας--εξ ου και η "προφορά του!) αλλά και για την όλη διαχείρηση των ερωτήσεων και διεξαγωγή του παιχνιδιού!
Περισσότερες αναμνήσεις συντελεστών της εκπομπής στο retrodb.gr, περισσότερα επεισόδια στο YouTube (και όχι στο αρχείο της ΕΡΤ, απ' όπου το 1985 σβήστηκαν όλες αυτές οι εκπομπές, εκτός από έξι).
Πού υπογράφουμε για να γυριστεί αντίστοιχη εκπομπή σήμερα;
UPDATE (14/12/15): Χθες ο Διομήδης Σπινέλλης έκανε ΑΜΑ -ή αλλιώς ΡΟΘ- στο reddit (!) και μεταξύ άλλων έγραψε και τα παρακάτω, σχετικά με το τηλεπαιχνίδι.
Έχω καταφέρει να διασώσω τμήματα του πηγαίου κώδικα της εκπομπής διαβάζοντας δισκέτες 5 ¼” των 90 kB (SS/SD). Θα τα βρείτε εδώ.
Να τι θυμάμαι από την εποχή εκείνη.
- Το δέος που αισθάνθηκα όταν βρέθηκα στο σπηλαιώδες στούντιο στην Παιανία με τα τεράστια και πανάκριβα μηχανήματα. Αισθάνθηκα ευγνώμων που χάρη στην πληροφορική είχα την τύχη να συμμετέχω σε ένα τέτοιο εγχείρημα.
- Τη δυσκολία που είχαμε να κάνουμε την οθόνη του υπολογιστή να εμφανιστεί στην τηλεόραση. Για κατευθείαν σύνδεση ούτε λόγος να γίνεται, χρειαζόταν να υπάρχει κάτι που έλεγαν sync-lock, δηλαδή η οθόνη να ανανεώνεται με τον ίδιο ρυθμό που λειτουργούσε όλος ο εξοπλισμός στο στούντιο. Νομίζω εκείνη την εποχή ο υπολογιστής Amiga είχε αυτή τη δυνατότητα.
- Μετά το αρχικό διασκεδαστικό τμήμα της ανάπτυξης του λογισμικού, η προσαρμογή και το τρέξιμό του σε κάθε εκπομπή έγινε χρονοβόρα (για έναν μαθητή) και βαρετή ρουτίνα. Ευτυχώς αυτό το ανέλαβαν άλλοι.
Ολόκληρο το ΑΜΑ του Διομήδη Σπινέλλη, εδώ.