Με αφορμή το παρακάτω πρόσφατο βίντεο, θέλω να αναφέρω τα απολύτως βασικά γύρω από το πολικό σέλας, αυτές τις χρωματιστές κουρτίνες στο νυχτερινό ουρανό των πολύ βόρειων και των πολύ νότιων περιοχών του πλανήτη μας. Και μετά θα γράψω και κάποια ελάχιστα πράγματα για τον Ήλιο.
Αλλά πρώτα, το βίντεο:
Να πώς εξηγείται το πολικό σέλας
Η πυρηνική σύντηξη που συμβαίνει στο κέντρο κάθε άστρου, εκτός από το άπλετο φως που εκπέμπει, εκτοξεύει και πληθώρα φορτισμένων σωματιδίων προς κάθε κατέυθυνση. Αυτά τα σωματίδια είναι ο λεγόμενος ηλιακός άνεμος, ο οποίος "φυσάει" σε όλο το ηλιακό σύστημα (και στην επιφάνεια των περισσότερων σωμάτων του), κάπως έτσι:
Όπως πιθανότατα ξέρεις, μια βροχή φορτισμένων σωματιδίων δεν είναι καλό πράγμα για τη ζωή. Και ένας βασικός λόγος που στη Γη μπόρεσε να αναπτυχθεί ζωή, είναι ότι εδώ προστατευόμαστε από τον ηλιακό άνεμο. Το μαγνητικό πεδίο της Γης μαζεύει όλα τα φορτισμένα σωματίδια στους πόλους, οπότε στις υπόλοιπες περιοχές είμαστε ασφαλείς.
Και η σύγκρουση αυτών των φορτισμένων σωματιδίων με τα μόρια της ανώτερης ατμόσφαιρας στην περιοχή των πόλων της Γης, είναι το πολικό σέλας. Ανάλογα τον πόλο, το λέμε και βόρειο ή νότιο.
Σου προτείνω ανεπιφύλακτα να ακούσεις τώρα την αδερφή του Ρίτσαρντ Φάινμαν να περιγράφει πώς αποφάσισε να αφιερώσει την καριέρα της στη μελέτη του φαινομένου (αποφεύγω επιμελώς να γράψω το σέλας σε γενική). Σκέψου το σαν χάρη στον εαυτό σου, και η ιστορία είναι καταπληκτική και το βίντεο. Πολλά πλάνα δε, είναι παρμένα από το Overview, που είχες δει και εδώ.
(θυμίζω ότι κανένα από τα δύο σχήματα του ηλιακού συστήματος δεν δείχνει τους πλανήτες σε κλίμακα)
Τι έγινε στις 17 Μαρτίου 2013
Ο Ήλιος λάμπει, αλλά σε αυτή τη φράση εξαντλείται το μεγαλύτερο μέρος των σίγουρων γνώσεων που έχουμε για αυτόν. Η ηλιακή δραστηριότητα δεν είναι σταθερή, και μπορεί να είναι και αρκετά απρόβλεπτη. Αυτός ο φωτογράφος απαθανάτισε στις 17 Μαρτίου ένα κάπως ξεχωριστό σέλας. Και γράφω ξεχωριστό, επειδή το προκάλεσε μια ασυνήθιστη δραστηριότητα στην επιφάνεια του Ήλιου, γνωστή ως στεμματική εκτόξευση μάζας.
Οι ηλιακές εκλάμψεις ή οι μεγάλες ηλιακές προεξοχές συνοδεύονται μερικές φορές από στεμματικές εκτοξεύσεις μάζας (CMEs, Coronal Mass Ejections), γνωστές και ως «στεμματικά παροδικά φαινόμενα» ("coronal transients"). Αυτές είναι τεράστιοι βρόχοι στεμματικού υλικού που ταξιδεύουν προς τα έξω, μακριά από τον `Ηλιο, με ταχύτητες πάνω από 1 εκατομμύριο χιλιόμετρα την ώρα και ενέργειες δεκαπλάσιες της ενέργειας της ηλιακής εκλάμψεως ή προεξοχής που τις συνοδεύει. Κάποιες μεγάλες εκτοξεύσεις μπορούν να προωθήσουν προς το διάστημα εκατοντάδες εκατομμύρια τόνους ύλης με ταχύτητα περίπου 1,5 εκατομμύριο χιλιόμετρα την ώρα.