19 Σεπτεμβρίου 2013

Διαγωνισμός #LoveBeerGR, Μέρος 2ο (Ή "Μπίρα Και Στοιχειώδη Σωματίδια")

Lovebeer_collage_high

Θυμάσαι το #lovebeergr; Ήταν ο διαγωνισμός φωτογραφίας -με θέμα τη μπίρα- που διοργάνωσε η Αθηναϊκή Ζυθοποιία, και έλαβε χώρα το καλοκαίρι. Κόσμος πολύς ανέβασε στη γνωστή online υπηρεσία Instagram πρωτότυπες μπιροφωτογραφίες από τις διακοπές του, γιορτάζοντας τα 50 χρόνια παρουσίας της Αθηναϊκής Ζυθοποιίας στην Ελλάδα. Και πλέον ήρθε η ώρα για την επόμενη φάση του διαγωνισμού, την ανάδειξη των τριών μεγάλων νικητών.

Αφού η κριτική επιτροπή ξεχώρισε τις 30 καλύτερες φωτογραφίες (από 1000+ συμμετοχές), τις επόμενες μέρες διοργανώνεται η έκθεση στο BIOS. Συγκεκριμένα, από 24 Σεπτεμβρίου μέχρι 10 Οκτωβρίου θα μπορείς να πας εκεί να δεις τι παίζει, να θαυμάσεις τις φωτογραφίες καδραρισμένες σε μεγάλο ωραίο μέγεθος, αλλά και να ψηφίσεις τις τρεις φωτογραφίες που σου άρεσαν περισσότερο, ώστε να βρεθούν τελικά οι νικητές που θα κερδίσουν τα πλούσια δώρα.

Και τώρα, για να πάρεις μια γεύση, το υπόλοιπο ποστ είναι διακοσμημένο με φωτογραφίες από αυτό το top-30.

Μπίρα και Στοιχειώδη Σωματίδια

Ας μιλήσουμε λοιπόν για το εκείνη τη μέρα του 1953, όπου ένα εργαστήριο φυσικής στο Μίσιγκαν μοσχοβόλησε σα ζυθοποιείο. Ήταν τότε που ο 25χρονος Ντόναλντ Γκλέιζερ έκανε τα πειράματα που 7 χρόνια αργότερα θα του έφερναν το Νόμπελ φυσικής. Και ναι, τα πειράματα ξεκίνησαν με μπίρα.

Αναρωτήθηκες ποτέ πώς ανιχνεύουν οι φυσικοί όλα τα στοιχειώδη σωματίδια που εμφανίζονται στους μεγάλους επιταχυντές (όπως ο LHC στο CERN); Πώς τα βλέπουν, πώς ξέρουν πού πήγε τι; Συνέχισε να διαβάζεις, η επινόηση ενός τέτοιου τρόπου από τον Γκλέιζερ -του θαλάμου φυσαλίδων- είναι το θέμα μας. Για πολλά χρόνια οι φυσικοί διηγιόντουσαν μεταξύ τους την ιστορία όπου ο Γκλέιζερ κατέβασε την ιδέα για το θάλαμο παρατηρώντας τις μπουρμπουλήθρες διοξειδίου του άνθρακα μέσα σε ένα ποτήρι μπίρας.

nickwader

Το 2006 σε μία συνέντευξή του διέψευσε αυτή τη φήμη, όμως η πραγματικότητα είναι ακόμα καλύτερη.

Ο θάλαμος φυσαλίδων είναι στην ουσία ένα σφραγισμένο δοχείο γεμάτο υγρό. Ο ίδιος ο Γκλέιζερ περιέγραφε τη διάταξη σαν μία χύτρα ταχύτητας με παράθυρα. Και το κόλπο που κάνει για να λειτουργήσει ως ανιχνευτής είναι πως μόλις περάσει ένα υποατομικό σωματίδιο από εκεί μέσα, αφήνει πίσω του ένα ίχνος από μικροσκοπικές φυσαλίδες, που μπορεί κάποιος -αν έχει πολύ καλό timing- να φωτογραφήσει, ώστε να καταλάβει τι σωματίδιο πέρασε και τι πορεία ακολούθησε. Έτσι μάθαιναν οι φυσικοί με τι σωματίδια έχουν να κάνουν στους επιταχυντές τους.

Και με τι υγρό γεμίζεις το θάλαμο φυσαλίδων σου; Πολλές απαντήσεις δόθηκαν σ' αυτή την ερώτηση, ανάλογα με το τι σωματίδια ήθελαν οι φυσικοί να ανιχνεύσουν, πόσο μεγάλος ήταν ο εκάστοτε θάλαμός, το κόστος, κλπ. Μία από τις πολύ πρώτες απαντήσεις που έδωσε ο ίδιος ο Γκλέιζερ όμως, ήταν μπίρα.

Ναι.

christosaw

Και μια ωραία μέρα το 1953, έκανε την ιδέα του πράξη. Λάβε υπόψη σου ότι μέσα στο θάλαμο αναπτύσσονται θερμοκρασίες πολύ πάνω από το κανονικό σημείο βρασμού, με μια διαδικασία που λέγεται υπερθέρμανση (δεν είναι τίποτα πολύπλοκο, και στο φούρνο μικροκυμάτων μπορείς να το κάνεις). Μετά το τέλος του πειράματος λοιπόν, αποτέλεσμα ήταν το εργαστήριο -όπου η κατανάλωση αλκοόλ απαγορευόταν για λόγους προφανείς- να αποκτήσει για μέρες πλούσιο άρωμα μπίρας, και η εμπιστοσύνη των υπολοίπων στον ανορθόδοξο Γκλέιζερ να κλονιστεί κάπως.

Ευτυχώς που τελικά συνέχισε τα πειράματα με διαιθυλαιθέρα αντί για μπίρα. Γιατί, μπορεί οι πρώτοι θάλαμοι φυσαλίδων να ήταν μικροί (20×20 εκατοστά πες), αλλά η μέθοδος ανίχνευσης ήταν τόσο καλή που στη συνέχεια κατασκευάστηκαν και κάτι θηρία. -να εδώ ο μεγάλος θάλαμος φυσαλίδων του CERN, με το φανταστικό όνομα Γκαργκαμέλ (απλή συνωνυμία) και χωρητικότητα 12 κυβικών μέτρων. Δώδεκα κυβικά μέτρα!

Φαντάζεσαι τόση μπίρα σε κάθε πείραμα να πηγαίνει χαμένη;

nradisis

Η εφευρετικότητα του Γκλέιζερ έφερε μεγάλες αλλαγές στη σωματιδιακή φυσική. Ένας ολόκληρος ζωολογικός κήπος σωματιδίων ανακαλύφθηκε χάρη στο θάλαμο φυσαλίδων του, που χρησιμοποιήθηκε με παραλλαγές και τροποποιήσεις σε όλο τον κόσμο μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του '70.

Και έχει ενδιαφέρον το ότι μετά από αυτή τη μεγάλη επιτυχία στη φυσική, ο Γκλέιζερ έκανε στροφή και ασχολήθηκε και με τη βιοχημεία. Το 1971 ίδρυσε με δυο φίλους του την πρώτη εταιρία βιοτεχνολογίας, η οποία αργότερα θα αξιοποιούσε εμπορικά την PCR, την μέθοδο που υπάρχει πλέον σε κάθε εργαστήριο μοριακής βιολογίας και συνέβαλε καταλυτικά στην έκρηξή της και σε όλες τις ανακαλύψεις των τελευταίων 20 ετών.

Καθόλου δε θα μου έκανε εντύπωση να ήταν η αγάπη του για τη μπίρα ένα κίνητρο για το πέρασμα αυτό στις βιολογικές επιστήμες. Κι ο Παστέρ μελετώντας τη μπίρα έκανε τις ανακαλύψεις του.

Όλα αυτά μπορείς να τα σκέφτεσαι καθώς μελετάς τις 30 φωτογραφίες στο BIOS από τις 24/9 μέχρι τις 10/10 (και τις μικρότερες, ηλεκτρονικές εκδοχές τους στην επίσημη σελίδα του lovebeer).

Η επιλογή θα είναι δύσκολη. 

Lovebeer_collage_high

Περισσότερα μπιροποστς στο Blue Dot:
Το ρομπότ που σου φέρνει μπίρα στο σαλόνι
Το μίνι ελικόπτερο-ρομπότ που σου φέρνει μπίρα ουρανοκατέβατη
Ένα χταπόδι έχει κάνει για φωλιά του ένα μπουκάλι μπίρας
Η σημασία της μπίρας στη βιοχημεία του 19ου αιώνα 

+ Κινούμενα σχέδια για το μποζόνιο Χιγκς και άλλα θέματα σωματιδιακής φυσικής

Υ.Γ.

Έγραψα πάνω για το υπέρθερμο υγρό του θαλάμου φυσαλίδων και ίσως έχεις απορίες. Μπορείς να βρεις πολλές σχετικές πληροφορίες στα ίντερνετς, αλλά για αρχή ας πούμε εδώ κάτι για το βρασμό του νερού. Ο μόνος λόγος που το νερό βράζει στους 100 βαθμούς και αρχίζει να κοχλάζει, είναι ότι δεν είναι καθαρό νερό, αλλά έχει μέσα διαλυμένα και άλατα, μέταλλα, κλπ. Αν πάρεις καθαρό νερό (απ' αυτό που βάζουμε στο σίδερο, ας πούμε) και το ζεστάνεις για ώρα στο φούρνο μικροκυμάτων, η θερμοκρασία του θα ανέβει πάνω από τους 100 βαθμούς, αλλά ούτε μία μπουρμπουλήθρα δεν θα έχει εμφανιστεί -μέχρι να διαταράξεις το σύστημα με κάποιο τρόπο (βουτώντας μέσα ένα κουτάλι; κουνώντας έντονα το ποτήρι; τέτοια πράγματα) οπότε όλες οι μπουρμπουλήθρες θα σκάσουν μαζεμένες, αναδρομικά. Πολύ επικίνδυνο, μην το δοκιμάσεις σπίτι. Γι' αυτό υπάρχουν τα βιντεάκια στο YouTube.

ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ: