Ποιός Ήταν Ο Τσαρλς Μπάμπατζ

Φαίνεται πως ήταν ένας καταπληκτικός τύπος. Βάσει των γνωστών ιστορικών στοιχείων, ήταν ο πρώτος που έφτιαξε προγραμματιζόμενο υπολογιστή. Μηχανικό βέβαια, με μοχλούς και γρανάζια, γιατί μιλάμε για το 1849! Ήταν μαθηματικός, εφευρέτης, μηχανικός, αλλά και φιλόσοφος (έχει γράψει και θεολογικά κείμενα). Ασχολήθηκε με την κρυπτογράφιση, ενώ επινόησε και το τριγωνικό χαμηλό κομμάτι της πρόσοψης των ατμομηχανών, που απομακρύνει εμπόδια από τις ράγες.

Επίσης επινόησε το οφθαλμοσκόπιο, το εργαλείο που όλοι έχουμε δει σε επίσκεψη στον οφθαλμίατρο. Είναι ενδιαφέρον το πώς η εφεύρεση αυτή δεν έγινε γνωστή. Την έδωσε σε ένα γιατρό να κάνει δοκιμές, αλλά το θέμα ξεχάστηκε. Το οφθαλμοσκόπιο διαδόθηκε όταν το εφηύρε ανεξάρτητα ο Χέλμχολτς το 1851.

Από το 1828 έως το 1839, ο Μπάμπατζ ήταν Λουκασιανός Καθηγητής Μαθηματικών στο Καίμπριτζ. Την ίδια έδρα κατείχαν ο Νέυτωνας, αλλά και ο Στήβεν Χώκινγκ. Άλλο έγραψα όμως στην αρχή πως ήταν το σημαντικότερο επίτευγμά του, και ίσως αναρωτιέσαι και τι είναι η φωτογραφία πάνω πάνω. Να ένα απόσπασμα από κείμενό του, που δείχνει με ωραίο τρόπο την κατάσταση:

I was sitting in the rooms of the Analytical Society, at Cambridge, my head leaning forward on the table in a kind of dreamy mood, with a table of logarithms lying open before me. Another member, coming into the room, and seeing me half asleep, called out, "Well, Babbage, what are you dreaming about?" to which I replied "I am thinking that all these tables" (pointing to the logarithms) "might be calculated by machinery".

Είχε δίκιο. Αφού η ιδέα καταστάλαξε μέσα του, ξεκίνησε το σχεδιασμό της Διαφορικης Μηχανής. Επί δέκα χρόνια τον χρηματοδοτούσε η βρετανική κυβέρνηση για την ολοκλήρωσή της. Φαίνεται όμως ότι λόγω του χρόνου που περνούσε, αλλά και της ιδιαίτερης προσωπικότητάς του, οι υπεύθυνοι έχασαν την εμπιστοσύνη τους και η συνεργασία διακόπηκε. Τελικά δεν την κατασκεύασε ποτέ. Ήμουν σκόπιμα λίγο ανακριβής πάνω, όταν έγραψα πως ήταν ο πρώτος που την έφτιαξε, επειδή τα σχέδια ήταν πλήρη και ακριβέστατα.

Η μηχανή ονομάζεται διαφορική επειδή στο πιο θεμελιώδες επίπεδο, έκανε μόνο αφαιρέσεις. Υπάρχει στα μαθηματικά κάτι, που το λένε πεπερασμένη διαφορά. Και μέσω της μεθόδου των πεπερασμένων διαφορών είναι εφικτό να παρακάμψεις την ανάγκη για πολλαπλασιασμό και διαίρεση. Ουσιαστικά, αν θέλεις να κάνεις μια διαίρεση, κάνεις κάποιες συγκεκριμένες αφαιρέσεις και βρίσκεις μια προσέγγιση του αποτελέσματός που έψαχνες -μέχρι το έκτο δεκαδικό ψηφίο.

Εφαρμόζοντας μαζικά αυτή τη μέθοδο, μπορείς να φτιάξεις λοιπόν ένα τεράστιο αναλογικό κομπιουτεράκι. Και μόλις μπορείς να κάνεις τις τέσσερις βασικές πράξεις, μπορείς να χρησιμοποιήσεις άλλες προσεγγιστικές μεθόδους σαν αυτή των πεπερασμένων διαφορών, και να βρεις (μέχρι κάποιο δεκαδικό ψηφίο) λογαρίθμους, ημίτονα, συνημίτονα και της Παναγιάς τα μάτια.

Χειρονακτικά, αυτές οι πράξεις είναι σαν να πηγαίνεις Αθήνα-Θεσσαλονίκη μέσω Πάτρας, κανείς δεν θα επέλεγε να λύσει ένα πρόβλημα έτσι με χαρτί και μολύβι. Αλλά τα γρανάζια ούτε κουράζονται, ούτε χαζεύουν και είναι πολύ πιο γρήγορα. Το 2002 κατασκευάστηκε για πρώτη φορά το μηχάνημα, και δουλεύει. Υπολογίζει τριγωνομετρικούς αριθμούς, λογαρίθμους, λύνει συναρτήσεις, και διάφορα άλλα. Επίσης, είναι πάρα πολύ εντυπωσιακό στην εμφάνιση.

Επίσης, να πούμε ότι κατασκευάστηκαν δύο μηχανές, ανεξάρτητα η μία από την άλλη και είναι ελαφρώς διαφορετικές. Η μία βρίσκεται στο London Science Museum (το οποίο οργάνωσε την κατασκευή και των δύο), και η άλλη -που ολοκληρώθηκε το 2008 και είναι ιδιοκτησία του Νέιθαν Μύρβολντ- βρίσκεται στο Computer History Museum, στην Καλιφόρνια.

Αλλά εγώ ξαναγυρνάω στον άνθρωπο Μπάμπατζ και στο πόσο απίθανος τύπος πρέπει να ήταν. Ένας Σέλντον Κούπερ του 19ου αιώνα. Αυτό που λέει ο Στήβεν Φράι στο βιντεάκι από το 1:47 έως το 2:26 είναι απλά καταπληκτικό.