Χημεία (36 άρθρα)

Η ιδέα είναι ότι παραγγέλνεις μερικά χημικά παιχνίδια από το ίντερνετ, και μπορείς μ' αυτά να φτιάξεις κάμποσο εντυπωσιακό φωσφοριζέ ζουμάκι, σαν αυτό που έχουν τα πλαστικά στιξ των πάρτυ.

Όπως υπάρχουν χημικές αντιδράσεις που απελευθερώνουν θερμότητα, υπάρχουν και άλλες που εκπέμπουν αυτό το ωραίο φως. Τα εμπορικά πάρτυ στιξ έχουν το ένα χημικό στον πλαστικό σωλήνα, και το άλλο σε έναν μικρότερο γυάλινο. Όταν θέλεις να φωσφορίσει το στικ, σπας τον γυάλινο σωλήνα, και οι ενώσεις ανακατεύονται, η αντίδραση πραγματοποιείται, το στικ φωσφορίζει. ΔΙΑΒΑΣΕ ΠΑΡΑΚΑΤΩ >

Τα τελευταία χρόνια οι μέλισσες όλου του κόσμου άρχισαν να πεθαίνουν σε αφύσικα μεγάλα ποσοστά, και κανείς δεν ήξερε γιατί. Το πρόβλημα ήταν -και είναι- σημαντικό, επειδή ένα πολύ μεγάλο ποσοστό των φυτών εξαρτάται για την αναπαραγωγή του αποκλειστικά από τις μέλισσες. Και λέγοντας φυτών, εννοώ και αυτά που καλλιεργούμε εμείς για να φάμε. Αν αύριο εξαφανίζονταν οι μέλισσες, οι άνθρωποι του πλανήτη θα αντιμετώπιζαν μεγάλο πρόβλημα σίτισης.

Και μπορεί στον πραγματικό κόσμο οι μέλισσες να μην εξαφανίστηκαν, αλλά σίγουρα ο πληθυσμός τους μειώθηκε. Ενώ όσο ψάχναμε στα τυφλά τα αίτια, είχαν πέσει και (σχετικά αβάσιμες) υποψίες στην ακτινοβολία των κινητών τηλεφώνων. Μια καινούρια έρευνα όμως φαίνεται να δίνει απάντηση στο μυστήριο.

Πάλι εμείς την κάναμε τη ζημιά δηλαδή, αλλά με τρόπο που δεν το περιμέναμε.

Κάποια στιγμή, αφού αντιληφθήκαμε τα προβλήματα που δημιουργούν τα παρασιτοκτόνα στα οικοσυστήματα των αγροτικών καλλιεργειών, μπήκαν κάποιοι περιορισμοί στη χρήση τους. Για παράδειγμα, οι αγρότες δεν ψεκάζουν με εντομοκτόνα την περίοδο που οι μέλισσες γυροφέρνουν μεταφέροντας γύρη και γονιμοποιώντας τα φυτά. Στις καλλιέργειες όμως δεν χρησιμοποιούνται μόνο εντομοκτόνα. Μεταξύ άλλων, υπάρχουν και τα μυκητοκτόνα. Αυτά κρίθηκαν αβλαβή για τα έντομα και δεν υπόκεινται στους ίδιους περιορισμούς. Σκέψου: όπως η πενικιλλίνη δεν σε επηρεάζει, έτσι δεν θα επηρεάσει κάτι αντίστοιχο και τη μέλισσα. Από την άλλη, δε χρειάζεται η πενικιλλίνη να σκοτώσει άνθρωπο για να του προκαλέσει σοβαρά προβλήματα υγείας. Και κάτι τέτοιο διαπιστώθηκε με τις μέλισσες σε έρευνα που δημοσιεύθηκε μόλις χθες.

Our results highlight a need for research on sub-lethal effects of fungicides and other chemicals that bees placed in an agricultural setting are exposed to.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ένα μυκητοκτόνο που χρησιμοποιείται αρκετά, μπορεί να μην σκοτώνει τις μέλισσες αλλά αυξάνει την ευαισθησία τους στον παθογόνο μικροοργανισμό Nosema ceranae. Με αυτόν οι μέλισσες έρχονται και φυσιολογικά σε επαφή, χωρίς να τις επηρεάζει και πάρα πολύ. Μέλισσες που έχουν εκτεθεί σε συγκεκριμένο μυκητοκτόνο όμως, είναι πολύ ευάλωτες και φαίνεται ότι πεθαίνουν κιόλας.

Για να δούμε πώς θα επηρεάσει τα πράγματα αυτή η καινούρια γνώση.

Θυμήσου:
Ένα βίντεο με μέλισσες σε καταπληκτική ανάλυση

Να μια ωραία (και, κυρίως, διδακτική) ιστορία. Πριν λίγες μέρες το BuzzFeed δημοσίευσε ένα άρθρο με τον αναμενόμενα προκλητικό τίτλο "8 τρόφιμα που καταναλώνουμε στις ΗΠΑ, ενώ σε άλλες χώρες είναι απαγορευμένα". Μιλάει για συνθετικές χρωστικές, συντηρητικά, ζωοτροφές και άλλα. Το πρόβλημα: Η επιχειρηματολογία του αρθρογράφου υπέρ της επικινδυνότητας των τροφίμων αυτών είναι, πώς να το πω κομψά, εντελώς λάθος. ΔΙΑΒΑΣΕ ΠΑΡΑΚΑΤΩ >

Ο Ντρου Μπέρυ έχει χαρακτηριστεί "Στίβεν Σπίλμπεργκ του μοριακού animation". Στα βιντεάκια παρακάτω μπορείς να καταλάβεις μόνος σου το γιατί (και κυρίως να εκπλαγείς ευχάριστα με την κομψότητα των μηχανισμών της ζωής σε μοριακό επίπεδο). Οι αναπαραστάσεις αυτές είναι ό,τι ρεαλιστικότερο έχουμε αυτή τη στιγμή, το next best thing από το να βλέπαμε με τα μάτια μας την κατάσταση σε ένα ζωντανό κύτταρο. Ενσωματώνουν όσες γνώσεις έχουμε για τους μηχανισμούς αυτούς, ακόμα και η ταχύτητά τους έχει αποδοθεί με ρεαλισμό.

Θυμήσου για τι κλίμακα μιλάμε. Η κάθε μικρή τελίτσα -ένα άτομο δηλαδή- στα animation είναι μία τέτοια. Και σε μία κουταλιά νερό υπάρχουν τόσες, όσοι όλοι οι κόκκοι άμμου στον πλανήτη μας.

Νάτος τώρα ο Ντρου ο Μπέρυ να μιλάει στο TED, ενώ δείχνει και μερικά καινούρια animations του:

Και για να σε βάλω στο γενικότερο κλίμα, πριν πας και σε άλλα μέρη του ίντερνετ να βρεις περισσότερα τέτοια βιντεάκια, ορίστε ένα ακόμα, όπου μας δείχνει και διαδικασίες που συμβαίνουν σε μεγαλύτερη κλίμακα από την μοριακή:

Περισσότερα βίντεο εδώ, αλλά και εδώ. Και εδώ μπορείς να διαβάσεις ένα αναλυτικό άρθρο που αναφέρει και άλλους molecular animators. Ξεκινάει παρομοιάζοντας την είσοδο της κάμερας στο κύτταρο με το πέταγμα του Λουκ Σκάιγουοκερ καθώς πλησιάζει το Death Star.

Ας μην ξεχνάμε πάντως και τα πρώτα βήματα εξοικείωσης που κάναμε σε τέτοιου είδους αναπαραστάσεις, μέσα από το φοβερό παιδικό που μας έμαθε βιολογία πριν κάμποσα χρόνια.

Στο βίντεο βλέπεις μικρή ποσότητα στερεού τριιωδιούχου αζώτου, που εκρήγνυται με το απαλό άγγιγμα ενός φτερού. Λεπτομέρεια: το φτερό δεν το κρατάει κάποιος με το χέρι του, αλλά το έχει δεμένο σε ένα ξύλο και ο ίδιος βρίσκεται πολύ πιο μακριά, στην ασφαλή περιοχή. Οι μωβ ατμοί είναι στοιχειακό αέριο ιώδιο.

Πολλές ενώσεις του αζώτου έχουν βρει εφαρμογή ως εκρηκτικά, επειδή η διάσπασή τους κάνει σαματά (μια άλλη εφαρμογή ενώσεων του αζώτου με παρόμοια ιδιότητα: το τάχιστο φούσκωμα του αερόσακου). Αλλά τις προάλλες διάβασες εδώ για την εξάχνωση και απέξω απέξω αναφέρθηκαν και οι ατμοί του ιωδίου. Οπότε νάτοι σήμερα εδώ.

Ο εκφωνητής του βίντεο αυτού έχει κάπως βαρετή φωνή, αλλά το θέμα είναι ΤΟΣΟ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ! Και δεν χάνει ευκαιρία να αναφέρει τα τρανσφόρμερ και το Death Star. Και το γραφιστικό κομμάτι ειναι πολύ όμορφο.

Το βίντεο είναι ό,τι πρέπει για ένα σύντομο διάλειμμα. Για περισσότερες πληροφορίες στο θέμα, η Wikipedia είναι μια καλή αρχή -όπως συνήθως.