Νευροεπιστήμη (25 άρθρα)

Αν είσαι τακτικός εδώ, θα θυμάσαι ότι τον περασμένο Σεπτέμβριο διοργανώθηκε στην Αθήνα το Health Forward, ένα workshop με δραστηριότητες και -κυρίως- ομιλίες ανθρώπων από τους χώρους της επιστήμης, της υγείας και της επιχειρηματικότητας. Α, ήτανε πολύ ωραία. Πολύ οργανωμένοι όλοι, εθελοντές παντού, διδακτικές ομιλίες από καλά προετοιμασμένους ομιλητές (υπήρχαν και εξαιρέσεις, αλλά μετρώνται στα δάχτυλα μισού χεριού -και παρόλα αυτά οι ομιλίες τους δεν ήταν βαρετές). ΔΙΑΒΑΣΕ ΠΑΡΑΚΑΤΩ >

Στην καθημερινή γλώσσα είναι εύκολο να αποδώσουμε μεγάλο ποσοστό των ικανοτήτων μας ως άνθρωποι στην πολύ καλή μνήμη που έχουμε, συγκρινόμενοι με άλλα ζώα. Ότι θυμόμαστε την ιστορία της ζωής μας, ότι θυμόμαστε όσα μάθαμε στο σχολείο, θυμόμαστε φίλους και πράγματα που χρειαζόμαστε για να είμαστε καλοί στις δουλειές μας.

Αλλά, αν θέλεις να γίνεις καλός μάγειρας, δε γίνεται να περιγράφεις το ετερόκλητο πολυποίκιλο σύνολο τροφών που καταναλώνουμε με μονάχα τη λέξη "φαγητό".

Και αν θέλεις να κατανοήσεις μερικά πράγματα για τον εγκέφαλό μας, απαντώντας σε θεμελιώδεις φιλοσοφικές απορίες της ανθρωπότητας και συμβάλλοντας καθοριστικά στην επινόηση τεχνολογικών ή ιατρικών καινοτομιών που θα μας λύσουν τα χέρια και θα φέρουν πρωτόγνωρη ευημερία, ε, δε θα πας πολύ μακριά αν σκέφτεσαι μόνο με όρους "μνήμης".

Υπάρχουν πολλοί τύποι μνήμης.

Σήμερα τιμήθηκαν από τη Σουηδική Ακαδημία τρεις επιστήμονες που μελέτησαν εντατικά το σύστημα "μνήμης" που έχουν κοινό τα θηλαστικά, και που ειδικεύεται στον προσανατολισμό και την γενικότερη κατατόπισή μας στο χώρο. Οι επιστήμονες είναι ο Αμερικανός Τζον Ο'Κηφ και οι Νορβηγοί Μέι-Μπριτ Μόζερ και Έντβαρντ Μόζερ, ζευγάρι και στη ζωή και στα Νόμπελ. Ένα catchphrase που επαναλήφθηκε αρκετές φορές στη συνέντευξη τύπου και περιγράφει με αρκετή ακρίβεια την δουλειά τους είναι το "βρήκαν πώς δουλεύει το GPS του εγκεφάλου". ΔΙΑΒΑΣΕ ΠΑΡΑΚΑΤΩ >

Τα βραβεία Ig Nobel (που αν δεν τα προφέρεις "άι τζι νόμπελ" αλλά "ιγκ-νόμπελ", μοιάζουν επίτηδες με το ignoble, που το Google Translate το μεταφράζει ως "αγενής" και "πρόστυχος") δημιουργήθηκαν το 1991, και σιγά σιγά έχουν γίνει και αυτά ένα από τα highlights της χρονιάς για τους επιστήμονες. Διάφορες κουλές έρευνες με αστεία συμπεράσματα βραβεύονται σε μία τελετή-χαστούκι στον σοβαροφανή θεσμό των βραβείων Νόμπελ.

Πάμε να δούμε τι έγινε φέτος:

Ig Nobel Φυσικής

Δόθηκε σε ομάδα Ιαπώνων που μέτρησε τον συντελεστή τριβής μεταξύ παπουτσιού-μπανανόφλουδας και μπανανόφλουδας-πατώματος.

Measured frictional coefficient was about 0.07. This was much lower than the value on common materials and similar one on well lubricated surfaces. By the microscopic observation, it was estimated that polysaccharide follicular gel played the dominant role in lubricating effect of banana skin after the crush and the change to homogeneous sol.

(Διάβασε όλη την έρευνα εδώ)

Ig Nobel Νευροεπιστήμης

Βραβεύτηκε ομάδα που μελέτησε τον εγκέφαλο ανθρώπων που βλέπουν τη φάτσα του Ιησού σε ψωμιά του τοστ. Fun Fact: Το ψυχολογικό αυτό φαινόμενο ονομάζεται παραειδωλία (αλλά οι πάσχοντες δεν ονομάζονται παραειδωλολάτρες).

Our findings suggest that human face processing has a strong top-down component whereby sensory input with even the slightest suggestion of a face can result in the interpretation of a face.

Πράγμα βεβαίως που εμείς ξέραμε ήδη από τον Στιβ τον Μπουσέμι. Δεν είναι το ίδιο όμως, να κάνεις μια εμπειρική παρατήρηση με βάση ένα σκιτσάκι, με το να οργανώνεις ολόκληρη επιστημονική έρευνα με brain scans κι απ' όλα. Στη δεύτερη περίπτωση θα σε πάρουν πιο σοβαρά. Γιατί, στο τέλος τέλος, άλλο το κύρος του Ιησού κι άλλο του Στιβ Μπουσέμι.

(όλη η έρευνα εδώ)

Ig Nobel Ψυχολογίας

Έχουμε πλέον στοιχεία ότι οι άνθρωποι που κοιμούνται αργά τα βράδια, τείνουν να είναι αυτάρεσκοι ψυχοπαθείς - μακιαβελικά ψώνια περισσότερο από αυτούς που ξυπνούν νωρίς. Χάρη σε αυτούς.

In this study (N = 263) we provide a basic test of a niche-specialization hypothesis of the Dark Triad (i.e., narcissism, psychopathy, and Machiavellianism). We propose that in order to best enact a “cheater strategy” those high on the Dark Triad traits should have optimal cognitive performance and, thus, have a night-time chronotype.

Σχετικό μπλουντοτικό ποστ: Γιατί κοιμόμαστε (και τι θα συμβεί αν σταματήσεις να κοιμάσαι)

Ig Nobel Δημόσιας Υγείας

Πολυεθνική ομάδα επιστημόνων ασχολήθηκε με το φλέγον ερώτημα: Προκαλεί ψυχολογικά προβλήματα στους ανθρώπους η συμβίωση με γάτες; Η απάντηση είναι πως παίζει. Αλλά δεν φταίνε οι γάτες, το τοξόπλασμα φταίει. (έρευνα ένα, έρευνα δύο). Ή μπορεί να φταίνε και οι γάτες. Επειδή δαγκώνουν.

Ig Nobel Βιολογίας

Και από τις γάτες, πάμε στους σκύλους. Βρέθηκε, λέει, ότι όταν οι σκύλοι πάνε τουαλέτα προσανατολίζουν το σώμα τους κατά μήκος των γραμμών του μαγνητικού πεδίου της Γης. Όχι πάντα, αλλά αρκετά συχνά για να αναρωτηθεί κανείς αν οι σκύλοι αντιλαμβάνονται τα μαγνητικά πεδία με κάποιο τρόπο, όπως τα αποδημητικά πουλιά ξερωγώ. Λεπτομέρειες εδώ.

Ig Nobel Ιατρικής

Μία μεγάλη προσφορά στην ιατρική επιστήμη βραβεύτηκε, ερευνητές διαπίστωσαν ότι μπορείς να σταματήσεις την αιμορραγία όταν ματώνει η μύτη σου, αν βάλεις μέσα κομμάτια καπνιστού χοιρινού. Δεν το λέω εγώ, τα πέιπερς. Beat that, μπέικον!

Cured salted pork crafted as a nasal tampon and packed within the nasal vaults successfully stopped nasal hemorrhage promptly, effectively, and without sequelae.

Ig Nobel Αρκτικής Επιστήμης

Άνθρωποι πληρώθηκαν για να ερευνήσουν τις αντιδράσεις ταράνδων στη θέα ανθρώπων μεταμφιεσμένων σε πολικές αρκούδες. Ντάξει. Μαντεύω και τι σχεδιάζουν για Χριστούγεννα: Έρευνα για τις κόκκινες φθορίζουσες χρωστικές που εκκρίνει φυσικά η μυτούλα του Ρούντολφ;

Τι, όχι;

Ας μη γελάμε, υπήρχε κάποιο σκεπτικό από πίσω:

Population increase of polar bears on Svalbard and decrease in sea-ice cover in the Arctic region during summer probably results in more frequent interactions with reindeer on the archipelago. Similar reindeer response behavior from encounters with a polar bear and persons disguised as polar bears indicate a predator-prey relationship between the two species.

Αλλά μάλλον κάποιος προτίμησε να επενδύσει το μπάτζετ σε στολές πολικών αρκούδων, αντί να μοντάρει web cams σε κορμούς δέντρων και να περιμένει τα πραγματικά ζώα. Τι να πεις, θα είχε τους λόγους του. Το βραβείο πάντως το πήρε.

 Ig Nobel Διατροφολογίας

Η ομάδα των Ισπανών εδώ είναι προφανές ότι τρολάρει, και το κάνει και καλά. Βρήκανε, λέει, ότι μπορείς να εμπλουτίσεις τα λουκάνικά σου σε προβιωτικά, αν πάρεις καλλιέργεια οξυγαλακτικών βακτηρίων από κακάκια βρέφους. Πάμε πάλι: Αν θέλεις πιο θρεπτικά λουκάνικα, το μυστικό συστατικό του κιμά θα το βρεις σε μεταχειρισμένη πάνα μωρού.

Καλή όρεξη.

Τα κανονικά Νόμπελ θα ανακοινωθούν στις 6, 7 και 8 Οκτωβρίου. Ιατρικής, Φυσικής και Χημείας αντίστοιχα.

Η ομάδα που μας έδωσε το Athens Science Festival στο Γκάζι πριν λίγους μήνες, επιστρέφει με το Health Forward. Ένα διήμερο με workshops και ομιλίες ανθρώπων από τον ευρύτερο χώρο της υγείας, της έρευνας, αλλά και της συναφούς με αυτές επιχειρηματικότητας. Και επιπλέον έχει γίνει και το σχετικό licencing για να προβάλουν ομιλίες από το φετινό TEDMED (που θα έχει λάβει χώρα σε Ουάσινγκτον και Σαν Φρανσίσκο τις αμέσως προηγούμενες ημέρες) προτού ανέβουν στη σελίδα του TED.

Ενδεικτικά θέματα από τα workshops του Σαββάτου: Πόνοι στη μέση, αντιγήρανση, entrepreneurship στην υγεία, τα μικρόβια και η εξέλιξή τους.

Και πάμε να δούμε και κάτι από τα της Κυριακής. Όλοι οι ομιλητές θα έχουν ξεχωριστά πράγματα να πουν, αλλά είναι τρεις που ξεχωρίζουν λόγω της σχέσης τους με την θεματολογία του blog εδώ.

Ας πούμε η Φαίη Χριστοδούλου είναι μοριακή βιολόγος, απόφοιτος του Singularity University και συνιδρύτρια του startup mirOculus, που αποσκοπεί στην τάχιστη διάγνωση του καρκίνου παίρνοντας μόνο λίγο αίμα!

(Το Singularity University είναι το πανεπιστήμιο που ίδρυσαν ο Ρέι Κούρτσβαϊλ με τον Πίτερ Διαμαντή και εξοπλίζει τους αποφοίτους με τα σωστά εφόδια για να γεμίσουν τον κόσμο καινοτόμα startups όπως την matternet του Ανδρέα Ραπτόπουλου. Αυτό το τελευταίο κρύβεται πίσω από τα drones του Amazon. UPDATE: Διάβασε μία μπλουντοτική συνέντευξη με τη Φαίη Χριστοδούλου πάνω σε όλα αυτά τα ενδιαφέροντα θέματα, εδώ.)

Ο Γιώργος Τσιάνος, είναι ένας πολυτάλαντος γιατρός-αθλητής που έχει σκαρφαλώσει στο Έβερεστ και έχει κολυμπήσει στη Μάγχη από την Αγγλία στη Γαλλία, αλλά και από την Πελοπόννησο ως την Κρήτη (αυτό το τελευταίο το έκανε κολυμπώντας 28 ώρες σερί, και είναι ο πρώτος άνθρωπος στον κόσμο που το πέτυχε).

Και η Μυρτάνη Πιερή, πέρα από την ερευνητική της δραστηριότητα στη μοριακή βιολογία ασχολείται ενεργά με την επικοινωνία της επιστήμης. Έχει κερδίσει την πρώτη θέση στο Famelab, και νάτη εδώ να μιλάει στο TEDx της Λευκωσίας, το 2011: Φεγγάρι, Νεύτωνας, κύτταρο, επιστημονική μέθοδος, ανοσοποιητικό σύστημα, και κάμποσα ακόμα να σου ανοίξουν την όρεξη.

Όπως καταλαβαίνεις όλοι αυτοί θα έχουν πολύ ενδιαφέροντα πράγματα να μας πουν και όσοι βρεθούν στο Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού το επόμενο σαββατοκύριακο θα περάσουν καταπληκτικά. Και το κερασάκι στην τούρτα, ευχάριστα διαλείμματα με stand-up comedy.

Μπορείς να παρακολουθήσεις περισσότερα νέα του Health Forward ακολουθώντας το στο Twitter, κάνοντας λάικ στο Facebook, αλλά και εξερευνώντας το ολόδικό του site. Εκεί θα μπορέσεις να προμηθευτείς και εισιτήρια.

Στις 20 Αυγούστου 1999 (πριν 15 χρόνια ακριβώς) άρχισε να προβάλλεται και στις ελληνικές αίθουσες το Matrix, η σημαντικότερη ταινία επιστημονικής φαντασίας που μας έδωσαν οι αδελφοί τα αδέρφια Γουατσόφσκι. Που είχε κάνει πολύ ηχηρή εντύπωση όταν προβλήθηκε τότε.

(σε αντίθεση με τα πάρε-το-ένα-χτύπα-το-άλλο σήκουελζ)

Πρωτοποριακά ειδικά εφέ, πρωτότυπο σενάριο και κυρίως ένα κόνσεπτ-φαντασίωση: Να μπορούμε να γεμίζουμε τον εγκέφαλο με γνώσεις και ικανότητες όπως περνάμε επεισόδια Game of Thrones σε ένα φλασάκι USB. Θες να μάθεις καράτε; *βζζν* Έτοιμος, τι άλλο; Πιάνο; *βζζν* Πάει κι αυτό. Και μια που μπήκαμε στη διαδικασία, πάρε και μαθηματικά, φυσική, βιολογία, χημεία, φιλοσοφία, ιστορία της τέχνης! *βζζν-βζζν-βζζζζζν*

Μεγάλο μέρος της γοητείας που ασκεί αυτή η σκέψη, οφείλεται στο γεγονός ότι ακούγεται ρεαλιστική και υλοποιήσιμη. Είναι όμως; ΔΙΑΒΑΣΕ ΠΑΡΑΚΑΤΩ >

Μπορείς;

Εστιάζουν τα μάτια σου στην εικόνα;

Όχι, ε;

Αλλά γιατί όχι;

Δεν έχει περίεργες προοπτικές ή 3D κόλπα, απλό σκιτσάκι είναι. ΔΙΑΒΑΣΕ ΠΑΡΑΚΑΤΩ >